Prawa ręka św. Spirydona

Relikwie św. Spirydona, choć zachowane w całości, pozbawione są jednak jego prawej ręki. W XIII wieku, kiedy Krzyżowcy napadli na Konstantynopol, została ona odcięta i wywieziona. Nieznane są jej losy przez następne 100 lat. Pierwsza informacja o niej pochodzi z roku 1592, kiedy została ona przywieziona do Rzymu i wręczona papieżowi Klemensowi VIII. Ten zaś w 1606 roku przekazał świętą prawicę kardynałowi Cezaremu Baroniuszowi, który umieścił ją w klasztornej świątyni Zakonu Oratorianów Santa Maria in Vallicella, o czym świadczy wzmianka zachowana w kościelnych archiwach.

Święta prawica przebywała tam aż do roku 1984. Dzięki wieloletnim staraniom metropolity Kerkiry i Paksosu Tymoteusza i akceptacji ówczesnego papieża Jana Pawła II powróciła ona do Grecji. Od tego czasu ręka ta cały czas zmienia kolor, upodabniając się barwą do pozostałych relikwii i bardzo wolno "pokrywa" się ciałem. Relikwie Św. Spirydona znajdują się dziś nieustannie w swej świątyni w Kerkirze, natomiast jego prawa ręka jest często wywożona w odwiedziny do różnych części Grecji i świata.

W dniach 15-22 sierpnia 2015 roku, dzięki staraniom Bractwa św. św. Cyryla i Metodego, prawica zawitała także do naszego kraju, odwiedzając Warszawę, Jabłeczną, Terespol, Białą Podlaskę, Hajnówkę, Kleszczele, Świętą Górę Grabarkę, Bielsk Podlaski, Zwierki, Białystok i Supraśl.

Relikwie św. Spirydona

Św. Spirydon zasnął w Panu 12 grudnia 348 r. Po kilkudziesięciu latach od jego śmierci wydobyto doczesne szczątki biskupa. Ku wielkiemu zdziwieniu wszystkich nie dość, że nie uległy one naturalnemu rozkładowi, to w dodatku wydzielały przyjemną woń. Wewnątrz trumny znaleziono również gałązkę bazylii - roślinę królewską (gr. βασιλειας - "król").

Dziś, pomimo upływu niemal 1700 lat od śmierci Świętego, jego relikwie wciąż zachowują naturalną i miękką w dotyku skórę (utrzymującą nieustannie temperaturę zbliżoną do temperatury ludzkiego ciała, niezależnie od pory roku) oraz całkowite uzębienie.

Relikwie spoczywają w relikwiarzu z dwoma zamkami, którą jednocześnie otwiera dwóch kapłanów, posiadających dwa różne klucze. Pobożna tradycja lokalna głosi, że kiedy istnieją trudności przy jej otwarciu i wieko nie daje się podnieść, to oznacza, iż świętego nie ma akurat "w domu" i zapewne udał się pomagać znajdującym się w trudnym położeniu i pocieszać strapionych. Może o tym świadczyć obuwie, które pokrywa jego stopy, a które wykonane są z miękkiego materiału jest dość często wymieniane na nowe z powodu widocznego "zużycia". "Stare" buty są rozdzielane na części wiernym i stanowią domową relikwię.

Cztery razy do roku relikwie są wynoszone ze świątyni i niesione z procesją ulicami Kerkiry. Procesje te są upamiętnieniem szczególnych łask okazanych w historii mieszkańcom wyspy Korfu przez Świętego. Są to:

• Niedziela Wejścia Chrystusa do Jerozolimy (Niedziela Palmowa), kiedy wspominane jest cudowne ustanie epidemii dżumy, która w 1630 roku dziesiątkowała mieszkańców wyspy; 

• Wielka Sobota i związane z nią ustanie klęski głodu w 1550 roku; 

• Pierwsza niedziela listopada (tzw. Πρωτοκύριακο), kiedy wierni dziękują świętemu za ponowne wybawienie od dżumy w 1673 roku;

• 11 sierpnia. Tego dnia w 1716 roku św. Spirydon miał pomóc mieszkańcom Kerkiry w zwycięstwie nad Turkami, którzy na ponad miesiąc opanowali ich ojczyste ziemie. W obozie wrogiej armii krążyła wówczas plotka o Świętym, który w przebraniu duchownego straszył tureckich żołnierzy, zwiększając w ten sposób panikę przed wenecką flotą i mieszkańcami Kerkiry. Zwycięstwo nad wrogami natychmiast przypisano cudownej interwencji Świętego.

[1] Patrz: Σωφρονίου Εύστρατιάδου, ‘Αγιολόγι ον τῆς ‘Ορθοδόξου ‘Εκκλησίας, ‘Αθήνα 1995, σ. 429.

[2] Według innej wersji relikwie Świętego przeniósł z Konstantynopola kapłan Gregorios Polieukt i już na Kerkirze przekazał je w spadku Georgiosowi Kalocheretisowi. Ten punkt widzenia jest kwestionowany i uważany za późniejszy. (Patrz: Σπύρος Χρ. Καρύδης. Τό σκήνωμα τοῦ άγίου Σπυρί δωνος καί τό κτητορικό δικαίωμα τῆς οίκογε νείας Βούλγα ρη. Βιβλιογραφική ἐπισκόπηση, W: Ἅγιος Σπυρίδων. Ὁ ναός καί ἡ λατρεία του στήν Κέρκυρα, Κέρκυρα 2007, σσ. 82-83 (Spyros Ch. Karilis, Relikwie świętego Spirydona i prawo rodziny Vulgarisów do ich posiadania).

[3] Patrz: Γεοργ. Δ. Μεταλληνοῦ. «Σπυρίδων», Θρησκευτικὴ καὶ Ἠθικὴ Ἐγκυκλοπαιδεία, τ. 11, Ἀθῆναι 1967, στ. 393.

[4] Le glorie cadute dell'antichissima ed augustissima famiglia Comnena... Cautate del buio dell'obliutione alla luce del mondo, dall'abbate don Lorenzo Miniati, In Venetia 1663. P. 119.

Historia przeniesienia relikwii

Święty Spirydon odszedł do Boga w miejscu swojej posługi biskupiej w Tremituncie, gdzie do tej pory w monasterze pod jego wezwaniem można zobaczyć marmurowy sarkofag - pierwotne miejsce jego pochówku.

Pod koniec VII w. wskutek arabskiego najazdu na Cypr święte relikwie zostały przeniesione do Konstantynopola. Stało się to zapewne w 691 r., kiedy na rozkaz cesarza Justyniana II rozpoczęło się masowe przesiedlanie Cypryjczyków. W czasie, gdy święte relikwie znajdowały się w stolicy, nie raz zmieniało się miejsce ich przechowywania. Nie dysponujemy danymi historycznymi, jaka świątynia była pierwszą, która udzieliła gościny Świętemu. Później święte relikwie spoczywały w żeńskim monasterze Bogurodzicy Łaskawej, w pobliżu monasteru Chrystusa Miłującego Ludzi, jak świadczy o tym rękopis z XII wieku[1].

Rosyjski podróżnik Antoni, archimandryta nowgorodzki (zm. ok. 1232 r.) odbył około 1200 r. podróż do Konstantynopola i wspomniałw swoich notatkach ("Księga Pielgrzyma"), że relikwie świętego Spirydona znajdowały się pod ołtarzem w świątyni Matki Bożej Hodegetrii.

W XIV i XV wieku, to znaczy w ostatnim stuleciu przed upadkiem Konstantynopola, świętość przechowywana była w cerkwi katedralnej Świętych Apostołów - drugiej pod względem znaczenia (po bazylice Hagia Sofia) świątyni stolicy. Tutaj pokłonili im się rosyjscy podróżnicy Stefan Nowgorodzki (1350 r.), diakon Ignacy ze Smoleńska (1389), diak Aleksander (1391-1395) i hierodiakon Zosima z monasteru Świętej Trójcy i św. Sergiusza, odbywający pielgrzymkę na Wschód w 1419-1422 r.

Po zdobyciu Konstantynopola przez Turków w 1453 r. kapłan pełniący posługę w cerkwi Świętych Apostołów Georgios Kalocheretis[2] ukrył w workach relikwie św. Spirydona i świętej cesarzowej Teodory (która przywróciła kult ikon w 843 r.) i przeniósł je przez Trację i Macedonię do Epiru. Przebywał tam dwa lata, a potem w roku 1456, poszukując bezpieczniejszego miejsca, przeniósł się na Kerkirę, gdzie umieścił relikwie w cerkwi św. Atanazego przy murach obronnych stolicy wyspy - miasta Kerkiry. W 1480 r. pozostawił w spadku relikwie św. Spirydona swoim synom Łukaszowi i Filipowi, którzy postanowili przewieźć je do Wenecji. O takim ich zamiarze świadczy edykt doży weneckiego z dnia 14 maja 1489 r. Usilne prośby mieszkańców wyspy odniosły skutek i wielka świętość pozostała na Kerkirze. Mniej więcej w tym samym czasie święte relikwie zostały przeniesione do świątyni Archanioła Michała, która była wtedy katedralnym soborem wyspy.

W 1512 roku Łukasz przeniósł swoje prawa do własności części relikwii Świętego jako posag swojej krewnej Asminy - córki Filipa. W ten sposób Asmina stała się pełnoprawną właścicielką świętych relikwii, a po zawarciu małżeństwa ze Stamatisem Vulgarisem rozporządziła w swoim testamencie z dnia 25 listopada 1571 r., że świętość będzie przekazywana w spadku jej dzieciom i wnukom. Święte relikwie pozostawały we władaniu rodziny Vulgarisów do roku 1925, kiedy zostały przekazane Cerkwi Kerkirskiej.

W ciągu trzech i pół wieku rodzina Vulgarisów występowała w roli strażnika tej wielkiej świętości. Tak się składało, że zawsze choć jeden członek tej rodziny był duchownym i pełnił posługę przy relikwiach Świętego. W latach 1527-1531 Stamatis Vulgaris wybudował świątynię ku czci Świętego na przedmieściu św. Rocha, do której przeniósł relikwie, przechowywane tam do roku 1575. Podczas pierwszego oblężenia wyspy w 1537 r. relikwie były przenoszone tymczasowo do Starego Zamku, do cerkwi Świętych Anargyres. W 1575 r roku, z powodu budowy przez weneckie władze nowych murów obronnych, cerkiew św. Spirydona została rozebrana, a święte relikwie przeniesione do cerkwi św. Mikołaja na przedmieściu Kerkiry - Garitza. Później Artemios i Mikołaj Vulgarisowie stali się inicjatorami budowy nowej cerkwi św. Spirydona, która została zbudowana ze środków zebranych przez wiernych i poświęcona w 1589 roku. Od tej pory święte relikwie spoczywają w tej wspaniałej świątyni[3].

Przed tymi nietkniętymi rozkładem relikwiami świętego Spirydona wierzącego ogarnia bojaźń i wzruszenie, a racjonalista czuje się zmieszany i zaczyna się zastanawiać nad takim niezwykłym dla niego fenomenem. Rzecz w tym, że w ciągu tylu wieków od śmierci Świętego jego ciało nie uległo rozkładowi i pozostaje miękkie i sprężyste. Świadczą dziś o tym duchowni, opiekujący się świętymi relikwiami, a z minionych wieków dotarły do nas pisemne świadectwa różnych autorów. Oto niektóre z nich.

Wybitny patriarcha Jerozolimy Nektariusz (1661-1669) zauważył na ten temat: "u nas cudotwórca Spirydon na Kerkirze spoczywa jak żywy (...) i po dziś dzień (już całe tysiąc trzysta lat) jego ciało jest miękkie".

Rzymskokatolicki misjonarz, opat don Lorenzo Miniati, pisał: "Ciało świętego Spirydona do dzisiejszego dnia (1663 r.) pozostaje tak żywe i nietknięte rozkładem, że gdy się dotknie miękkiej tkanki na łydce jego nogi, ugina się ona pod naciskiem palca i powraca potem do poprzedniego stanu, i to mimo tego, że żył on w epoce pierwszego Soboru Powszechnego"[4].

Za: Eugenia Żukowa, Historia przeniesienia relikwii świętego Spirydona, w: Święty Spirydon z Tremituntu. Patron Kerkiry, Hajnówka 2015, s. 27-34.

    Polub nas:

     © 2018-2023

     Copyright by Parafia Prawosławna pw. św. Spirydona Cudotwórcy w Mińsku Mazowieckim

     Created with WebWave CMS

Odwiedź nas:

ul. Warszawska 69

05-300 Mińsk Mazowiecki

Proboszcz:

ks. mgr Gabriel Białomyzy

tel. +48 506 966 339

Odwiedź nas:

ul. Warszawska 69

05-300 Mińsk Mazowiecki

Proboszcz:

ks. dr Gabriel Białomyzy

tel. +48 506 966 339