Mińsk Mazowiecki. W tle widoczna kopuła cerkwi pw. Opieki Matki Bożej

(zdjęcie ze zbiorów Towarzystwa Przyjaciół Mińska Mazowieckiego)

XXI wiek

Dziś, po 100 latach od ostatniego prawosławnego nabożeństwa, tworzy się nowa historia prawosławia w naszym mieście. Powstał Prawosławny Punkt Duszpasterski pod patronatem Parafii Prawosławnej pw. Świętej Trójcy w Siedlcach. 14 lutego 2016 roku odprawiono pierwszą Świętą Liturgię w mariawickim kościele pw. Narodzenia Najświętszej Maryi Panny przy ul. Traugutta 17. Od tamtego czasu Święta Liturgia była tam odprawiana w każdą niedzielę.

Nowa cerkiew prawosławna pw. św. Spirydona Cudotwórcy, biskupa Tremituntu, powstanie przy ul. Warszawskiej 69. 22 stycznia 2018 roku Jego Ekscelencja Najprzewielebniejszy Abel, Arcybiskup Lubelski i Chełmski, erygował nową Parafię Prawosławną w Mińsku Mazowieckim, której proboszczem został dotychczasowy opiekun duchowy Punktu Duszpasterskiego, ks. Gabriel Białomyzy. Od 28 stycznia 2018 roku nabożeństwa odbywają się w siedzibie Parafii w tymczasowej kaplicy domowej.

5 marca 2021 roku Parafia otrzymała pozwolenie na budowę Prawosławnego Domu Kultury, który będzie w przyszłości pełnił funkcję cerkwi parafialnej. 24 lipca 2021 roku odbyły się uroczystości poświęcenia kamienia węgielnego pod budowę nowej świątyni.

Cerkiew pw. św. Spirydona w Siedlcach

Warto także wspomnieć o tym, iż w pobliskich Siedlcach istniała niegdyś cerkiew także pod wezwaniem św. Spirydona. Była to cerkiew wojskowa urządzona w roku 1837, w budynku szpitala przy ulicy Pałacowej[11]. W roku 1858 w związku z rozwojem społeczności prawosławnej cerkiew ta została przekształcona w parafialną. Wyznaczono stałą służbę duchowną, jednakże był to obiekt niewielki, który nie zaspokajał potrzeb i oczekiwań wiernych[12]. Po wzniesieniu soboru pw. Zesłania Ducha Świętego w 1869 r. cerkiew została zamknięta. Jej wyposażenie przeniesiono zaś do nowej świątyni.

Za: Adam Bobryk, Izabela Kochan, Ślady przeszłości. Historia i teraźniejszość prawosławia na południowo-zachodnim Podlasiu w świadomości społecznej, Siedlce 2010, s. 156-158, 161-162.

[1] Освящение военной местной церкви вь г. Ново-Минске, Варшавской губернии, "Холмско-Варшавский Епархиальный Вестник", 1904, nr 8, s. 106.

[2] Rozkazy 7 Pułku Ułanów Lubelskich z dn. 3 maja 1929 roku.

[3] J. Kuligowski, Rozbiórka cerkwi w Mińsku Mazowieckim, "Rocznik Mińskomazowiecki", 1994, nr 2, s. 82.

[4] APS, Hipoteka w Mińsku Mazowieckim, sygn. 267/M Księga Hipoteczna wsi Goździk, zbiór dokumentów, nr 2 plan części gruntów pod cerkiew 186 i 187 rez. p.p., sierpień 1899; J. Kuligowski, Rozbiórka cerkwi..., s. 82.

[5] Освящение военной..., s. 106.

[6] Tamże, s. 107.

[7] Tamże, s. 106.

[8] J. Kuligowski, Rozbiórka cerkwi..., s. 83.

[9[ Tamże, s. 85.

[10] APPS, Postanowienie z dnia 22 sierpnia 1964 r., Ns 273/64.

[11] K. Mazur, Kościoły i związki wyznaniowe w Siedleckiem. Historia, doktryna, współczesność, Siedlce 1996, s. 27; C. D. Кашинскій, И. И. Тилиньскій, Городь Седлець, Седлець 1912, s. 43; A. Winter, Dzieje Siedlec 1448-1918, Warszawa 1969, s. 103.

[12] C. D. Кашинскій, И. И. Тилиньскій, Городь Седлець..., s. 43.

Cerkiew pw. Opieki Matki Bożej

Drewniana cerkiew wojskowa na obrzeżach miasta nie zaspokajała jednak religijnych potrzeb żołnierzy stacjonujących w Mińsku oraz jego mieszkańców. Dlatego podjęto starania o uzyskanie placu pod budowę nowej świątyni[3]. Z powodu zwartej zabudowy miejskiej wybudowano ją w przylegającej do Mińska miejscowości Goździk, na placu zakupionym w 1899 roku przez Komitet Budowy od Seweryna D. Dernałowicza[4]. Miejscowość Goździk została włączona w granice Mińska Mazowieckiego w 1916 roku.

1 czerwca 1902 roku położono kamień węgielny pod budowę nowej świątyni, która była przewidziana na pomieszczenie tysiąca osób[5]. 5 lutego 1904 roku biskup chełmski Eulogiusz (Gieorgijewski) wyświęcił cerkiew pw. Opieki Matki Bożej[6]. Cerkiew zbudowana z cegły posiadała dwie kopuły i jeden ołtarz. Przeniesiono do niej relikwie z cerkwi znajdującej się po drugiej stronie miasta. Okazała świątynia imponowała swym wystrojem: "wielka ilość sztukaterii i gzymsów, podłoga w całej świątyni z terakoty, a w części ołtarzowej parkiet, ikonostas dębowy, masywny, miejscami złocony. Ikony w ikonostasie artystycznej malarskiej roboty na tłoczonym złoconym tle. Sprzęty bogate. Szaty liturgiczne z czystego brokatu i jedwabiu, nowe"[7]. W czasie I wojny światowej cerkiew została zajęta przez wojska niemieckie. W niepodległej Polsce, z uwagi na małą liczebność pozostałych w Mińsku wyznawców prawosławia, świątynia została przejęta przez Ministerstwo Spraw Wojskowych[8]. W 1927 roku rozpoczęto prace adaptacyjne budynku cerkwi do celów administracyjnych, jednak po roku zostały one wstrzymane. Niezagospodarowany budynek został ostatecznie rozebrany w 1936 roku[9]. Nieruchomość należąca do Komitetu Budowy Cerkwi, na terenie której wzniesiono świątynię przeszła na własność Skarbu Państwa w 1964 roku[10]. Ostatnim zachowanym elementem architektury cerkwi są fragmenty dawnego ogrodzenia świątyni przy ul. Kościuszki.

1911 r. - Wnętrze cerkwi pw. Włodzimierskiej Ikony Matki Bożej w Mińsku Mazowieckim

(pocztówka z kolekcji A. Sosny; za: www.chram.com.pl)

Historia prawosławia w Mińsku Mazowieckim

Cerkiew pw. Włodzimierskiej Ikony Matki Bożej

Prawosławie w Mińsku Mazowieckim nie jest nowym zjawiskiem. Pierwsze wzmianki na temat cerkwi w okolicach tego miasta (dawniej Nowo-Mińsk) pochodzą z końca XIX wieku. Była nią drewniana cerkiew wojskowa pw. Włodzimierskiej Ikony Matki Bożej, która znajdowała się w koszarach za miastem. Korzystali z niej także mieszkańcy miasta, którzy wcześniej modlili się w kaplicach domowych. Do tego czasu musieli udawać się na nabożeństwa do Warszawy[1]. Po I wojnie światowej budynek cerkwi był wykorzystywany przez wojsko 7 Pułku Ułanów Lubelskich. Pomieszczenie, w którym znajdowała się cerkiew było określane jako sala "pocerkiewna"[2] oraz pełniło funkcję świetlicy i sali teatralnej.

    Polub nas:

     © 2018-2023

     Copyright by Parafia Prawosławna pw. św. Spirydona Cudotwórcy w Mińsku Mazowieckim

     Created with WebWave CMS

Odwiedź nas:

ul. Warszawska 69

05-300 Mińsk Mazowiecki

Proboszcz:

ks. mgr Gabriel Białomyzy

tel. +48 506 966 339

Odwiedź nas:

ul. Warszawska 69

05-300 Mińsk Mazowiecki

Proboszcz:

ks. dr Gabriel Białomyzy

tel. +48 506 966 339